De waarde van geld

Op een dag besloot de mens om briefjes te gaan drukken die een bepaalde waarde hadden, terwijl het in feite niet meer dan een papiertje was. Het voordeel dat je van dat papiertje had, was dat je in ruil voor een papiertje iets anders kon krijgen. Waarde is maar een raar iets: materieel zijn papier en briefgeld ongeveer hetzelfde. Toch is hun waarde verschillend.

Bron

Ik vraag me echt af wie daar nu mee begonnen is: beste handelaar, in ruil voor die mooie stoel daar, krijg jij van mij een PAPIERTJE en daarvoor kun je veel andere mooie dingen krijgen! –zo is het waarschijnlijk niet gegaan-, maar hoe is het dan wél gegaan?

Hoe handel begon

De allereerste vorm van handel was ruilhandel. Dat ging zo van: beste handelaar, in ruil voor die mooie stoel daar, krijg jij van mij 8 eieren! -Maar aan ruilhandel zitten behoorlijke nadelen. Misschien heeft de handelaar wel helemaal geen eieren nodig en kun je lekker naar huis met je doosje eieren en die mooie stoel vergeten! En stel nu bijvoorbeeld dat je geen stoel, maar een luxe bank wil kopen, dan moet je wel erg veel eieren ruilen tegen een bank, en eieren sparen gaat niet, tenzij je gelooft dat de handelaar rotte eieren accepteert.

En daarna…

Uiteindelijk kwamen er goud en andere edelmetalen waar munten van gemaakt werden, maar briefgeld is op een andere manier ontstaan. Goud en edelmetalen hadden namelijk ook materiële waarde, terwijl briefgeld dat helemaal niet heeft.

Aan handel met goud zat ook een groot nadeel: bij grote aankopen (zoals een mooi, duur schilderij) moest erg veel goud vervoerd worden, wat ten eerste heel zwaar is, maar daarnaast werden goudtransporten snel overvallen. Weg goud. Weg schilderij. Daar werd echter een oplossing voor bedacht: de wissel! Er kwamen wat kleine bankjes, en daar kon je je goud inruilen voor een wissel (niet meer dan een papiertje, in te ruilen voor goud). Je kunt je voorstellen dat het makkelijker is om zo’n wissel mee te nemen dan 50 kilo goud. De wissels ontwikkelden zich tot handelsmiddel. Als ik dat mooie schilderij krijg, krijg jij van mij deze wissel, waarvoor je 50 kg goud kunt halen! -dat was natuurlijk behoorlijk aantrekkelijk. Zo’n papiertje kreeg op deze manier dezelfde waarde als 50kg goud. En zo ontwikkelde zich papiergeld.

De bank

In de praktijk kwam het er uiteindelijk op neer dat er heel veel wissels weggegeven werden, zonder dat een bank genoeg goud had, om de wissels weer terug te wisselen. De banken wisten op een gegeven moment ook wel dat er maar een heel klein deel van het goud terug opgevraagd werd. Het is tegenwoordig zelfs gebleken dat banken wel 10x meer papiergeld uit kunnen geven dan ze goud hebben.

Daar komt het papiertje vandaan, dat jij in je portemonnee hebt zitten.